Volgens het Nederlandse Ministerie van Economische Zaken hebben consumenten via kortingsacties, deurverkoop en telemarketing nog altijd te maken met misleiding en ongewenste druk. Om dit te verminderen, wil Nederland aanvullende wettelijke Europese mogelijkheden. Minister Micky Adriaansens (Economische Zaken en Klimaat, zie foto hierboven) gaat daarom in Brussel pleiten voor een verbod voor een verkoper om niet-gebruikte adviesprijzen te vermelden bij kortingsacties. Nederland wenst bovendien dat de EU het mogelijk maakt dat een lidstaat deurverkoop en/of telemarketing kan verbieden. Bij de zogenoemde Consumer Dialogue spraken de Europese Commissie, minister Adriaansens en consumentenbelangenorganisaties op 16 november jongstleden in Den Haag over het huidige en toekomstige EU-consumentenbeleid. De voorstellen van de minister richten zich naast de aanpak van misleiding op het stimuleren van duurzame producten door langere wettelijke garantietermijnen, op het niet meer toestaan van virtuele schatkistjes (‘loot boxes’) in games en op het voorkomen van een overschot aan informatie voor consumenten.
Micky Adriaansens ligt het een en ander als volgt toe: “Consumentenbescherming moet met haar tijd meegaan. Dat is nodig, want bijvoorbeeld de ontwikkelingen op de digitale markt gaan razendsnel. Vooral de aanpak van misleiding van kwetsbare consumenten kan écht nog scherper. Mensen moeten met vertrouwen kunnen kopen, gebaseerd op de juiste informatie. Goede consumentenbescherming is de basis voor een goed werkende economie. Veel consumentenregelgeving is Europees. Dat is belangrijk, want de markt waarop aanbieders actief zijn, is internationaal. Daarom pleit ik vandaag voor aanscherping van de Europese regels voor adviesprijzen. Maar ook om een aanpassingen, omdat EU-regels nu bepaalde zaken niet toestaan. Bijvoorbeeld een eventueel verbod op deurverkoop en/of telemarketing: twee verkoopmethodes die consumenten vaak als onwenselijk en onprettig ervaren.”
Misleiding bij kortingen
Vanaf 1 januari 2023 mag een verkoper niet meer een korte periode de prijs van een product verhogen, de prijs daarna verlagen en dan deze ‘van-voor’-prijs vervolgens presenteren als een aanbieding of een aanzienlijke korting. Ondanks deze aanscherping hebben consumenten – zeker nu in de aanloop naar de feestdagen – nog steeds te maken met misleidende kortingen. De nieuwe regels worden volgens de toezichthouder ACM helaas niet voldoende nageleefd. Daarnaast verwijzen verkopers bij aanbiedingen vaak naar een adviesprijs in plaats van naar de originele verkoopprijs van het product. Vandaar dat minister Adriaansens pleit voor een nieuwe EU-regel. Die moet bedrijven het niet langer toestaan om bij kortingsacties de door fabrikanten voorgestelde adviesprijzen te vermelden, als verkopers die niet daadwerkelijk gebruiken. Het gebruik van volledig verzonnen adviesprijzen is al wel wettelijk verboden.
Voorstellen vanuit Nederland
De Europese inzet van Nederland volgt uit de nationale Consumentenagenda die minister Adriaansens in juni 2023 heeft gepresenteerd. Daarin kondigde het kabinet al aan met aanvullend nationaal beleid te komen. Zoals dat – vooruitlopend op een mogelijk toekomstig verbod – consumenten bij deurverkoop pas gebonden zijn aan een contract als zij hiermee ná het gesprek expliciet hebben ingestemd (bijvoorbeeld per e-mail). In 2024 staan diverse evaluaties van EU-consumentenregels gepland en vinden daarnaast verkiezingen plaats die leiden tot een nieuwe samenstelling van het Europees Parlement en de Europese Commissie.
