De Europese bedrijfsresultaten vielen in de eerste maanden van 2023 behoorlijk mee. Meer zelfs, in historisch perspectief neemt het afgelopen kwartaal zelfs een topplaats in wat betreft het aantal positieve verrassingen, ondanks de aartsmoeilijke economische context. Het gemiddelde bedrijf in Europa klopte zijn initiële winstverwachtingen met meer dan 8 % [*1]. Ook in de VS bleken de gerealiseerde resultaten gemiddeld 7 % beter dan vooraf werd aangenomen. In beide gevallen biedt het overzicht echter een gemengd beeld en is deze meevaller vooral toe te schrijven aan de resultaatsontwikkeling bij enkele (zeer) grote bedrijven, zoals Amazon en Apple, met AI-chipmaker NVIDIA als orgelpunt. In het huidige en komende kwartaal dreigt de economie aan beide zijden van de Atlantische oceaan echter aan momentum te zullen verliezen. De economische groei staat onder toenemende druk van hogere rentetarieven, koppige inflatie en het gebrek aan stuurmanskunst bij het uitstippelen en uitvoeren van het beleid. Toch kan in de VS een recessie vermeden worden: ondanks de sterk opgelopen hypotheekrente, lijkt de bouwsector uit te bodemen. De arbeidsmarkt koelt af, zonder in een ravijn te storten en de reële lonen evolueren in het derde kwartaal terug naar positieve groeicijfers, zodat consumptieve bestedingen niet meer (veel) verder afzwakken. Maar bij de minste tegenslag die zich nu nog voordoet, zal de Amerikaanse (en in haar zog, de Europese) economie onvermijdelijk in een recessie vervallen. Dat is echter minder fataal dan het klinkt. Voor zover het slechts een milde terugslag betreft, zal dit eerder een helende werking hebben en toelaten dat de Amerikaanse rentetarieven in het eerste kwartaal van 2024 kunnen ontspannen. Lees meer…

Behoudens enkele sport- of mediasterren, moet iedere andere sterveling op frequente basis zijn of haar verwachtingen neerwaarts bijsturen, om wat veilige afstand te nemen van eerdere aspiraties. Daar is niets mis mee en achter iedere straathoek wacht wel een nieuwe opportuniteit die de vorige begoocheling kan vervangen. Wie hier echter niet tegen kan, moet vooral niet op de financiële markten rondwaren waar het van cruciaal belang is om, na iedere ontgoocheling, zichzelf terug moed in te spreken. In de voorbije weken waren de verwachtingen over de bedrijfsresultaten die tijdens het eerste kwartaal werden gerealiseerd echter dermate laag gespannen dat positieve verrassingen eerder de regel dan de uitzondering zijn geworden. In Europa is deze gunstige ontwikkeling helaas nog binnen bescheiden proporties gebleven maar in de Verenigde Staten is  78 % van de bedrijven erin geslaagd hun verwachtingen te overtreffen, sommige daarvan zelfs in ruime mate. De financiële sector en de nutsvoorzieningen vormen de zwakste schakel en tonen zich bijzonder kwetsbaar voor de excessieve politiek van de Amerikaanse centrale bank. Lees meer…

De bedrijfsresultaten over het voorbije kwartaal lopen intussen vlotjes binnen. Op het Oude Continent blijken 56 % van de bedrijven betere resultaten af te leveren dan verwacht. Weliswaar heeft slechts een minderheid van de bedrijven al gerapporteerd over het voorbije, turbulente kwartaal. Voor indrukwekkendere cijfers moet u de Atlantische plas over steken. Met meer dan de helft van de bedrijven van de S&P samengeteld, levert bijna 80 % van de Amerikaanse ondernemingen betere resultaten af dan verwacht. De initiële prognose wordt gemiddeld overtroffen met 7 %. Maar net als in Europa is dat niet voldoende om op kwartaalbasis een (verdere) inkrimping van de bedrijfsresultaten te vermijden. De ECB zal waarschijnlijk pas op de pauzeknop willen drukken na twee aanvullende stappen met een kwart procent. Volkomen onnodig als strijdmiddel tegen de obstinate Europese kerninflatie, enkel nuttig als excuus om later te beweren dat men er alles aan gedaan heeft om de inflatiegolf te breken. Integendeel, men heeft hiermee de kerninflatie aangezwengeld door hogere financieringskosten. De meeste voorspellende indicatoren bevestigen het scenario van een milde afkoeling van de Amerikaanse economie en een recht krabbelende conjunctuur in de eurozone. Het recente BBP-cijfer in de VS was weliswaar onverwacht slecht en ook de vrees voor het schuldenplafond in de VS neemt intussen gevoelig toe. Overheidsbestedingen spelen immers een belangrijke rol in het vermijden van een al te diepe inzinking en bij het bewerkstelligen van het latere herstel. Lees meer…

Na de elf-en-dertigste verhoging sinds maart 2022, zal de Amerikaanse centrale bank de financiële markten op 3 mei vergasten op een nieuwe aderlating. De beleidsrente zal (naar alle waarschijnlijkheid) opgetrokken worden met 25 basispunten. Dat is weliswaar beperkt in orde van grootte, maar de overtuiging dat dit de laatste stuiptrekking zal zijn, ruimt plaats voor groeiende ongerustheid over eventuele verdere stappen in de komende maanden. De kans hierop blijft weliswaar beperkt (minder dan 30 %) maar met de huidige monetaire bewindsploeg weet je maar nooit of ze al dan niet bereid zijn om hun lukrake schietoefeningen stop te zetten. Naar het argument dat dit allemaal zinloos is en veel onnodige schade berokkent, wordt niet geluisterd. You can’t talk to a man with a shotgun in his hand. You can’t talk to a man when he don’t wanna understand [*1] … Ook de ECB voorziet nog minstens een verdere verhoging van haar beleidstarief met een kwart procent. Wat hoogstwaarschijnlijk enkele maanden later herhaald wordt. De kerninflatie in de eurozone is immers zo mogelijk nog koppiger dan in de VS. De rentedalingen die in 2024 in de VS worden verwacht (en ons terug brengen naar het neutrale niveau van 3,5 %) zijn niet besteed aan de eurozone. Zelfs in 2025 blijft het zoeken naar een eerste indicatie dat de kortetermijnrente noemenswaardig zou kunnen afnemen. Door de gemakkelijkheidsoplossing van renteverhogingen te kiezen, berokkenen de centrale banken (veel) economische en financiële schade, zoals nu uit alle bevindingen blijkt. De economische wetenschap heeft veel betere oplossingen bedacht voor dergelijke problemen. Economisten aller landen, verenigt u en eis een gedegen aanpak. Lees meer…

De Amerikaanse inflatiecijfers zorgden in februari voor een ontgoochelende terugslag op de aandelenbeurzen en trokken opnieuw een diep spoor van vernieling door de al zwaar gehavende obligatiemarkten. De stijging van de kleinhandelsprijzen neemt in de VS weliswaar af maar dat verloopt blijkbaar tegen een tergend langzaam tempo. In Europa lijkt de situatie zelfs nog te verergeren. De inflatie versnelt immers nog altijd opwaarts, onder impuls van op hol geslagen voedingsprijzen, in weerwil van de daling van (bijna) alle [*1] voedingscomponenten op de wereldmarkten. Het excuus dat de huidige versnelling van de prijs van voeding aan de kassa van de supermarkt slechts de vertaling vormt van eerdere stijgingen (in het laatste kwartaal van 2021 en het eerste van 2022) van energie, meststoffen en diverse basisproducten klinkt voorlopig nog aannemelijk maar moet dan kortelings worden gevolgd door substantiële dalingen. Staatsinterventie moet tot een minimum beperkt blijven maar wanneer het algemeen belang wordt bedreigd door voorthollende inflatie, pleit dit voor een verscherpt toezicht en duidelijke verantwoording voor de doorrekening van kosten aan de consumenten, zeker wanneer dit opnieuw de economisch zwakste groep van de bevolking disproportioneel treft. Een beter verantwoordingsbeleid zou daarenboven zoveel efficiënter zijn dan het huidige spierballen gerol met stoere rentestijgingen die hun doel echter volledig voorbijschieten. Verhogingen van de beleidsrente zijn enkel zinvol wanneer de inflatie wordt veroorzaakt door een te sterke economische vraag en bieden geen enkel verweer bij inflatie die door een toename van kosten wordt aangejaagd. Lees meer…

Ondanks onmiskenbare tekens dat de dramatische rentestijgingen van de Amerikaanse en Europese centrale banken weinig of geen invloed lijken te hebben op het ontwikkelingsritme van de inflatie, weigeren de beleidsploegen aan beide zijden van de grote plas hun eigen falen onder ogen te zien. Integendeel, de centrale bankiers willen hun burgers nog meer van hun bittere medicijn opdienen. Het enige concrete resultaat dat al dit spieren gerol heeft gehad, is dat de obligatieposities van hun pensioenkassen, defensieve beleggingsfondsen en institutionele investeerders met afzichtelijke verliezen worden opgezadeld. Door op het meest ondankbare moment hun aankoopprogramma’s van overheids- en ondernemingsobligaties stop te zetten en zelfs te vervangen door verkopen, werd de westerse economie op een groteske opstoot van de langetermijnrente vergast en werd het vertrouwen van defensieve beleggers even onnodig als ingrijpend beschaamd. De geleidelijke teruggang van de inflatie in de VS die we sinds de pieken tijdens de eerste helft van vorig jaar hebben mogen waarnemen, zijn terug te voeren tot de (substantiële) dalingen van de grondstoffen-, voedsel-, en energieprijzen. Je moet met het vergrootglas op zoek naar individuele componenten die gestegen zijn, één jaar na de aanvang van de Russische barbaarse acties. Natuurlijk moet ook de stijging van diverse grondstoffen in het vierde kwartaal van 2021 mee in rekening worden gebracht, maar deze opsprong was slechts een weerbots van de eerdere inzinking van de prijzen tijdens de coronarecessie.

Lees meer…

De Amerikaanse werkgelegenheidsstatistieken die afgelopen vrijdag werden gepubliceerd, bevatten enkele hoogst verbazende cijfers, die zowat alle waarnemers perplex lieten staan. De weerbaarheid van de Amerikaanse (en overigens ook Europese) economie in het algemeen en de arbeidsmarkt in het bijzonder vormt al geruime tijd geen verrassing meer maar met een dergelijk exploot werd geen rekening gehouden. De Amerikaanse werkloosheidsgraad bereikte een diepterecord dat sinds september 1968 niet meer was bereikt. Geleden van toen de Fab Four nog eendrachtig samenwerkten aan hun meesterwerken. De financiële markten waren echter in overtreffende trap verbijsterd door de maand op maand aangroei van het aantal nieuwe banen in januari. Met 517.000 eenheden verpulverde dit cijfer alle verwachtingen, die slechts rekening hielden met 1/3  van dit niveau. Goed nieuws, horen wij u zeggen, want deze evolutie minimaliseert de kans op de realisatie van de diepgravende recessie waarvoor eerder nadrukkelijk gewaarschuwd werd. Zelfs als de economische activiteit negatieve cijfers zou laten optekenen in het eerste en/of tweede kwartaal van 2023, dan zal de sterkte van de arbeidsmarkt de NBER (*1) ervan weerhouden om aan deze periode de kwalificatie van een recessie te geven. Zonder afbreuk te willen doen aan de heroïek, moet dit ontzagwekkende cijfer enigszins worden gerelativeerd. Deze statistiek bevat immers 99.000 nieuwe jobs in bars en restaurants, samen met 15.000 additionele banen in hotels. Enerzijds brengt dit weinig loonspanning met zich mee voor de rest van de economie maar anderzijds blijft, ondanks deze reuzensprong, de werkgelegenheid in die sectoren nog ver onder het pre pandemie niveau. De toename aan jobs bij de overheid is dan weer voor 35.000 eenheden toe te schrijven aan de terugkeer van personeel, na een nationale staking bij het hoger onderwijs. 126.000 tijdelijke jobs zijn in de eerste maand van het jaar toegevoegd op basis van louter seizoensgebonden factoren. Ter vergelijking: in de totale industrie werden slechts 19.000 nieuwe banen toegevoegd. Lees meer…

De Franse Zonnekoning leed aan een schier eindeloze reeks van kwellingen en aandoeningen. Alleen al de opsomming ervan zal u ervan weerhouden in zijn schoenen te willen staan. Maar dat geldt wellicht voor de meeste van zijn tijdgenoten. Het grootste ongeluk was echter dat losbandige Louis kon genieten van de beste medische zorgen van zijn tijd, die er helaas in voorzagen dat hij voor ieder van zijn kwalen steevast een vast ritueel aan aderlatingen voorgeschreven kreeg. Deze remedie gold niet alleen als wondermiddel voor hem maar werd ook volijverig op zijn nazaten toegepast waardoor ze één voor één aan de meest banale ziektes bezweken. Uiteindelijk wist er maar één achterkleinkind (*1)  te ontsnappen aan de beste artsen van zijn tijd, goed verstopt door gouvernantes. Ook George Washington (*2), minder gevoelig aan immorele uitspattingen dan de Franse monarch en gewend aan ontberingen tijdens de lange onafhankelijkheidsoorlog, bezweek uiteindelijk aan een simpele keelontsteking, nochtans bijgestaan door de beste doctoren van het moment. Inderdaad, na eerst een resem doortastende aderlatingen … Gelukkig is de medische wetenschap verregaand geëvolueerd en er met reuzensprongen op vooruitgegaan inzake diagnoses en voorgestelde remedies. Dat geldt ook voor de economische wetenschap. Wij staan nu ver weg van de povere inzichten en kwakzalverij die de Grote Depressie van de jaren dertig veroorzaakte en de financiële crisis van 2008 liet ontaarden in de Grote Recessie van 2009-2011. Lees meer…

De vraag of 2023 een beter jaar zal worden als het vorige, zullen we pas met zekerheid binnen een 50-tal weken kunnen beantwoorden. Inderdaad, een ronduit ontgoochelende repliek op een nochtans volkomen verantwoorde vraag. Dit bevestigt de karikatuur dat economisten enkel accuraat kunnen voorspellen als het om het verleden gaat. Maar dat is nogal simplistisch, als u het ons vraagt. Begin er maar aan wanneer, zoals in 2022, er zich niet alleen twee onverwachte, diepgravende bewegingen voordeden en de financiële markten daarenboven hier zeer atypisch op reageerden. De militaire invasie leidde niet tot de verwachte vlucht naar kwaliteit (waardoor de rente op overheidsobligaties zou dalen) en de centrale banken brachten geen rust en kalmte maar zaaiden integendeel onrust. De initiële inflatie-opstoot in januari en februari zag je al van ver aankomen maar werd verwacht snel weg te deinen, na het verdwijnen van de flessenhalzen in de toevoerketens. De militaire invasie verhinderde echter de verwachte terugval van de inflatie en wakkerde de angst aan voor een ontredderde energiecrisis, in de stijl van het economische fiasco uit het einde van de jaren ’70 en het begin van de tachtiger jaren. Een periode waarin de financiële markten op een fatale cocktail werden getrakteerd. Scherpe geopolitieke spanningen, monetair mistasten en een demografisch overaanbod van nieuwe arbeidskrachten trokken destijds een diep spoor van vernieling. Wie in de huidige omstandigheden hoopvol heeft uitgekeken naar hulp van diegenen die hiervoor aangesteld zijn, met name de centrale banken en de overheden, heeft enkel nog meer ontgoochelingen opgelopen.  Lees meer…

Ondanks een resem brutale tackles, die één voor één een rode kaart verdienden, slaagt de Federal Reserve er niet in om de economische groei af te remmen. Met de Amerikaanse consument en een beresterke arbeidsmarkt op de flanken en de dienstensector als diepe spits, blijft de economie scoren en kan de verdediging terugvallen op een opvallend weerbare industrie en doorgedreven overheidsinvesteringen. Uit de laatste werkloosheidsstatistieken (gepubliceerd op 2 december) blijkt een stevige vooruitgang van het aantal nieuwe banen, die met een jobcreatie van 263.000 eenheden (!) in november, de initiële verwachting (opnieuw) in ruime mate overtrof en weinig ruimte laat voor het argument dat de Amerikaanse arbeidsmarkt binnen afzienbare tijd zwicht onder het geweld van de renteverhogingen die de centrale bank sinds maart 2022 doorvoert. Wie op zoek gaat naar barsten in de arbeidsmarkt, kan hooguit vaststellen dat het aantal vacatures stagneert en het job hopping -fenomeen zijn hoogtepunt voorbij is. Beide zijn elementen die de loonmassa doen versnellen en dat zien we momenteel liever niet gebeuren. Uit de recentste cijfers blijkt echter dat de jaarlijkse groei van de lonen wel degelijk verder toeneemt en dat tegen een versneld tempo. Bijzonder slecht nieuws, want het was precies de moderate groeivoet van de lonen die de hoge inflatie min of meer acceptabel maakte, ondanks het schrikbarende niveau van de algemene prijsstijgingen. Lees meer…