Uit cijfers van de Nederlandsche Bank, afgekort DNB, blijkt dat Nederlandse bedrijven meer kapitaal ophaalden door de uitgifte van groene obligaties. Binnen de eurozone is Nederland relatief zelfs koploper als het gaat om de uitgifte van groen schuldpapier. Een groot deel van de Nederlandse groene obligaties wordt uitgegeven door de in Nederland gevestigde financiële holdings. De totale omvang van de Nederlandse groene obligatiemarkt groeit hard en is sinds oktober 2020 verdubbeld. Per eind juli 2023 bedroeg de omvang 122,9 miljard euro, een groei van 21% ten opzichte van een jaar eerder. Ter vergelijking: de totale Nederlandse obligatiemarkt kromp met 3,4% tot een marktwaarde van 2.054 miljard euro ten opzichte van 2.125 miljard euro een jaar eerder. Maar wanneer is een obligatie eigenlijk ‘groen’?
Het kapitaal dat via groene obligaties wordt opgehaald mag uitsluitend worden besteed aan de verduurzaming van de economie. Het uitgevende bedrijf committeert zich met dit financiële instrument expliciet aan de klimaatdoelen. Dit in tegenstelling tot reguliere obligaties, waar deze eisen aan bestedingen niet gelden. Bij verduurzaming van de economie kan bijvoorbeeld worden gedacht aan investeringen ten gunste van de energietransitie en waterbeheer.
Voor de classificatie van groene obligaties bestaan er meerdere standaarden en instanties die deze certificeren, bijvoorbeeld het Climate Bond Initiative en het ICMA. Bij de bepaling of er sprake is van ‘groene obligaties’ spelen echter nog discussies over wanneer een obligatie nu echt ‘groen’ is, waardoor huidige statistieken kritisch bekeken moeten worden. Voor dit onderzoek is uitgegaan van data over groene obligaties zoals gepubliceerd door de Europese Centrale Bank. Vanuit de Europese Unie wordt er gewerkt aan een leidende standaard in lijn met eerder bekrachtigde EU-taxonomie.
Relatief de meeste groene obligaties
In Europees verband zijn Nederlandse bedrijven en overheden koploper op het gebied van groene obligaties als deel van de totale uitstaande schuld. Eind juli 2023 bedroeg dit percentage voor Nederland 6,0%. Finland en Duitsland volgen met respectievelijk 4,9% en 4,7%.
Andere landen met een grote uitstaande totale schuld zoals Frankrijk, Spanje en Italië hebben relatief minder groene obligaties – lager nog dan het eurozone gemiddelde van 3,5%. Dit is echter nog altijd meer dan het wereldwijde gemiddelde van 1,5%.
De rol van financiële holdings
Nederland kent een groot aantal financiële holdings. Deze specifieke sector – in Nederland qua omvang met afstand de grootste in de eurozone – stuwt het Nederlands gemiddelde en is verantwoordelijk voor ruim een derde van de totaal uitgegeven Nederlandse groene obligaties. Bedrijven in deze categorie dienen doorgaans als kredietverstrekkers binnen concernverband, waarbij het geld dat wordt opgehaald vaak wegvloeit naar het buitenland. Hoewel het kapitaal dus middels een statutair Nederlands bedrijf wordt opgehaald, vindt de uiteindelijke investering – en dus de verduurzaming – doorgaans niet binnen de Nederlandse landsgrenzen plaats. Voorbeelden van in Nederland gevestigde financiële holdings die veel groene obligaties uitgeven zijn Volkswagen (7,5 miljard euro) en de nutsbedrijven Iberdrola (4,8 miljard euro) en EDP (3,9 miljard euro).
Naast de financiële holdings stuwen ook niet-financiële bedrijven (ondernemingen die goederen en niet-financiële diensten produceren) de uitgifte van groene obligaties. Deze sector geeft al langere tijd relatief de meeste groene obligaties uit. Eind juli 2023 bedroeg voor deze sector het aandeel groene obligaties – als percentage van de totale uitstaande schuld voor deze bedrijven – 17,1% ( 31 miljard euro). De sectoren financiële holdings (5,8%, of 44 miljard euro) en banken (5,0%, of 27 miljard euro) volgen. De centrale overheid financiert 3,2% van haar schuld met groen kapitaal. Dit betreft vooralsnog één uitstaande obligatie(Verwijst naar een externe site) met een marktwaarde van iets meer dan 11 miljard euro per eind juli 2023.
Binnen de niet-financiële vennootschappen springt TenneT, volledig in handen van de Nederlandse Staat, erboven uit als uitgever van groene obligaties met 16,9 miljard euro. Bij de banken hebben ABN AMRO Bank (9,7 miljard euro) en Nederlandse Waterschapsbank (5,3 miljard euro) in absolute zin het meeste groene kapitaal uitstaan.
