De Europese Commissie heeft vorige week de regels voor de modernisering van het rijbewijs voorgesteld, waaronder een digitaal rijbewijs dat in de hele EU geldig is. Ze wil ook de handhaving van verkeersregels over de grenzen heen vergemakkelijken. Vorig jaar kwamen meer dan 20.000 mensen om het leven op de wegen van de EU. De meeste slachtoffers waren voetgangers, fietsers, motorrijders en gebruikers van steps. De nieuwe regels zullen de veiligheid voor alle weggebruikers verbeteren. Ze zullen de EU ook helpen bij het verwezenlijken van “Vision Zero”: geen doden meer op de Europese wegen in 2050. Ten slotte zullen bestuurders beter worden voorbereid op rijden met emissievrije voertuigen en in steden met steeds meer tweewielers en voetgangers. Jonge bestuurders zullen ervaring kunnen opdoen dankzij begeleid rijden: vanaf 17 jaar zullen ze kunnen leren rijden en een rijbewijs halen. Als ze slagen voor het rijexamen, zullen ze vanaf hun 18e verjaardag alleen de weg op mogen en als beroepschauffeur mogen werken zodra dat voor een specifieke baan is toegelaten. Een van de voorstellen bevat een wijziging van de EU-wet voor rijbewijzen en is gebaseerd op goede praktijken uit verschillende EU-landen.
Een belangrijke doelstelling van de nieuwe regels is het verhogen van de verkeersveiligheid door onder andere deze maatregelen:
- Een proeftijd van ten minste twee jaar voor beginnende bestuurders die geslaagd zijn voor hun examen en nultolerantie voor rijden onder invloed. Dat is essentieel: jonge bestuurders maken maar acht procent van alle bestuurders uit, maar bij twee op vijf dodelijke ongevallen is een auto- of motorbestuurder jonger dan dertig jaar betrokken.
- Jongeren zullen vanaf 17 jaar rijexamen mogen afleggen en onder begeleiding met auto’s en vrachtwagens beginnen rijden om ervaring op te doen.
- De rijopleiding en het rijexamen worden aangepast om bestuurders beter voor te bereiden op de aanwezigheid van kwetsbare weggebruikers op de weg. Dat moet de veiligheid verhogen van voetgangers en fietsers, en ook van gebruikers van elektrische fietsen en steps naarmate de EU overschakelt op duurzamere mobiliteit in steden.
- Een gerichtere beoordeling van de medische geschiktheid, waarbij rekening wordt gehouden met de vooruitgang in de behandeling van ziekten zoals diabetes. Bestuurders zullen ook worden aangemoedigd om hun rijvaardigheid en kennis bij te werken om gelijke tred te houden met technologische ontwikkelingen.
Om de erkenning van rijbewijzen tussen de EU-landen te vereenvoudigen, stelt de Commissie voor om als eerste in de wereld een digitaal rijbewijs in te voeren. Een rijbewijs vervangen, vernieuwen of inwisselen zal veel gemakkelijker worden omdat alle procedures online zullen verlopen. Het zal ook gemakkelijker worden voor inwoners van niet EU-landen met vergelijkbare verkeersveiligheidsnormen om hun rijbewijs in te wisselen tegen een EU-rijbewijs.
In de nieuwe examenregels zal rekening worden gehouden met de overgang naar emissieloze voertuigen. Zo zullen bijvoorbeeld kennis en vaardigheid in verband met geavanceerde rijhulpsystemen en andere automatische technologieën worden beoordeeld. Beginnende bestuurders zullen ook leren hoe hun rijstijl de uitstoot beïnvloedt, bijvoorbeeld door tijdig te schakelen. Ten slotte zal het toegestane gewicht van voertuigen van categorie B op alternatieve brandstof worden aangepast, omdat emissieloze voertuigen op batterijen zwaarder kunnen zijn.
Doeltreffende internationale handhaving van regels voor de verkeersveiligheid
De EU-regels voor internationale handhaving hebben ertoe bijgedragen dat buitenlandse verkeersovertreders niet anoniem blijven. Niettemin werd in 2019 ongeveer 40% van de overtredingen in een ander EU-land niet bestraft omdat de dader niet werd geïdentificeerd of de betaling van de boete niet werd afgedwongen. Vandaag wordt voorgesteld om dat probleem aan te pakken door handhavingsautoriteiten toegang te verlenen tot de nationale rijbewijsregisters. De Commissie stelt ook voor om de rol van de nationale contactpunten te versterken, zodat ze beter kunnen samenwerken met de handhavingsautoriteiten die overtredingen onderzoeken. Daardoor zullen de huidige tekortkomingen worden aangepakt in de samenwerking tussen de lidstaten bij het onderzoeken van overtredingen.
Voorts heeft de huidige wet betrekking op enkele van de meest voorkomende en zwaarste overtredingen, zoals te snel rijden en rijden onder invloed. De Commissie stelt voor het toepassingsgebied van de wet uit te breiden tot:
*onvoldoende afstand houden tot de voorligger;
*gevaarlijke inhaalmanoeuvres;
*gevaarlijk parkeren;
*een of meer doorlopende witte lijnen overschrijden;
*tegen de rijrichting in rijden;
*de regels voor het gebruik van noodcorridors niet volgen;
*rijden met een te zwaar geladen voertuig.
Daardoor zullen die overtredingen minder onbestraft blijven en zullen de lidstaten daders uit andere EU-landen beter kunnen bestraffen. Overtreders uit binnen- en buitenland zullen gelijk worden behandeld. Dankzij de bijgewerkte wetten zullen de rechten van personen die van een verkeersovertreding worden beschuldigd, worden gehandhaafd. Buitenlanders behouden het recht op een doeltreffende voorziening in rechte en een eerlijk proces, op het vermoeden van onschuld en op verdediging. Die rechten zullen beter worden gewaarborgd door bepalingen die een eenvormige inhoud en bezorging van processen-verbaal garanderen, doordat de ontvangers de echtheid van het bericht kunnen controleren en informatie verplicht moet worden gedeeld met vermoedelijke overtreders.
Burgers zullen gemakkelijk toegang krijgen tot informatie over de verkeersveiligheidsregels in elke lidstaat en op termijn boetes direct kunnen betalen via een speciaal IT-portaal. De regels zullen ook worden afgestemd op de EU-regels voor de bescherming van persoonsgegevens (AVG en LED).
Rijverbod in de hele EU: geen onbestrafte zware overtredingen meer
Om straffeloosheid onder verkeersovertreders te voorkomen, zal een nieuw systeem worden ingevoerd dat een rijverbod in de hele EU mogelijk maakt als een lidstaat daartoe besluit omdat een bestuurder een overtreding op zijn grondgebied heeft begaan. Het is essentieel voor de verkeersveiligheid dat overtreders overal in de EU ter verantwoording worden geroepen. Volgens de huidige regels kan een bestuurder geen rijverbod in de hele EU krijgen als hij een overtreding heeft begaan in een andere lidstaat dan die waar zijn rijbewijs is afgegeven.
Het nieuwe voorstel heeft betrekking op zware verkeersovertredingen zoals te snel rijden, rijden onder invloed van alcohol of drugs en overtredingen die ernstig lichamelijk letsel of de dood tot gevolg hebben. De voorstellen zullen nu door het Europees Parlement en de Raad worden behandeld volgens de gewone wetgevingsprocedure.
Achtergrond
In haar EU-beleidskader voor verkeersveiligheid 2021-2030 heeft de Commissie bevestigd dat ze tegen 2030 het aantal doden en zwaargewonden op de wegen in de EU met de helft wil verminderen en tegen 2050 tot nul wil terugbrengen (“Vision Zero”). De voorstellen, die in 2020 werden aangekondigd in de strategie voor duurzame en slimme mobiliteit van de Commissie, zullen tot de verwezenlijking van die doelstellingen bijdragen. De Commissie heeft vorige week de recentste verkeersveiligheidscijfers gepubliceerd. Daaruit blijkt dat het aantal verkeersdoden lager is dan vóór de pandemie, maar de vooruitgang blijft te traag. De Commissie werkt een veilige systeembenadering voor rijden in de EU uit. Het gaat om veilig rijden, veiligere voertuigen, veiligere infrastructuur, lagere snelheden en betere zorg na een ongeval.
