Arthur de Groot: "Opzet innovatielab Financial Crime binnen HSD één van de eye catchers voor komende maanden."

Michel Klompmaker
Vorig jaar, om precies te zijn op 28 mei 2015, vond de aftrap plaats van het Institute for Financial Crime (IFFC) in het Vredespaleis in Den Haag. We spraken nu, begin 2016, met de directeur Arthur de Groot van het IFFC over de projecten voor dit jaar.

Risk & Compliance Platform Europe: Nog even voor het goede begrip, legt u nog eens uit over het waarom en hoe van het IFFC.
Arthur de Groot: “Bij de oprichtingsfase van het IFFC bleek dat er veel belangstelling is voor financiële criminaliteit en voor ons initiatief dat bestrijding van fraude en corruptie innovatiever en anders wil gaan organiseren en aanpakken. De krant NRC sprak toentertijd van de oprichting van een nieuwe slimme organisatie. Een mooi compliment. We mogen nu concluderen dat de eerste doelstellingen gehaald zijn: er is een kantoororganisatie met bemensing opgezet op de campus van de The Hague Security Delta (HSD), een locatie met uitstekende randvoorwaarden voor innovatie. De HSD trekt inmiddels ook andere organisaties aan uit het Financial Crime landschap. Het is dan ook mijn verwachting en overtuiging dat er een cluster van organisaties binnen de HSD gaat ontstaan die gaat zorgen voor de nodige kritische massa.”
Risk & Compliance Platform Europe: Jullie werken met participanten zowel organisaties / ondernemingen als personen. Wat is de balans nu van die vorm van samenwerking?
Arthur de Groot: “We prijzen ons erg gelukkig dat er inmiddels zo’n dertig toonaangevende organisaties aangesloten zijn. Het IFFC als netwerkorganisatie inclusief een kennisstructuur begint vorm te krijgen. Na de afgelopen zomer zijn de eerste onderzoeksprojecten gestart. In oktober beleefden wij een zeer geslaagde tweede editie van het Fraude Film Festival in EYE Amsterdam. Het IFFC is nauw betrokken bij de inhoud en programmering van dit filmfestival dat een krachtig netwerk weet te mobiliseren. Dat groeiende netwerk van ‘Financial Crime’ professionals is winst. Winst is ook dat het festival vanuit de inhoud nieuwe inzichten en initiatieven oplevert, zoals een aanstaand onderzoeksproject naar de motieven van fraudeurs binnen de bestuurskamer. Op zich is het niet bijzonder dat er behoefte blijkt te zijn om onderzoek te doen naar het hoe en waarom van zich misdragende bestuurders en de gevolgen hiervan gezien hun voorbeeldfunctie; het is wel bijzonder dat een brede groep ‘belanghebbenden’ met zowel een private als publieke signatuur hier werk van wil maken, en op een echt innovatieve wijze.”
Risk & Compliance Platform Europe: Wat zijn de geplande projecten voor dit jaar?
Arthur de Groot: “In 2016 gaan we werk maken om de fraudeonderzoeker zelf lid te maken van onze organisatie; we zijn van plan om de landelijke dag voor de fraudeonderzoeker te gaan organiseren; daar gaan de fraude- en corruptie practioners elkaar ontmoeten informatie, kennis en ervaringen met elkaar delen. Het in 2015 gestarte project ‘asset tracing & recovery’ wordt voortgezet. Ik ben ervan overtuigd dat dit in 2016 gaat leiden tot nieuwe inzichten en een instrumentarium. Een ander project betreft het in kaart brengen van het Nederlandse fraudelandschap. Onder het kritische oog van criminologen van de Vrije Universiteit wordt getracht meer en beter inzicht te verkrijgen in fraudebestrijdend Nederland, haar omvang en onderlinge samenwerkingsverbanden. Medio 2016 verwachten we de eerste resultaten. Inmiddels ontvingen we van onze participanten een tiental suggesties voor te starten kamers en projecten; het borrelt echt op allerlei plekken, zoals dat ook hoort in een innovatieve omgeving. Het begint al echt op een lab te lijken, want dat is een van de eye catchers voor de komende maanden, de opzet van een innovatielab Financial Crime binnen de HSD. Daar gevestigde fraudebestrijders gaan de innovatie in de praktijk brengen.”
Risk & Compliance Platform Europe: Als u nog eens terugkijkt naar het afgelopen jaar, wat is u dan het meeste bijgebleven?
Arthur de Groot: “Het oprichtingsjaar van het IFFC, zou weleens de geschiedenis in kunnen gaan als het jaar met de meeste en grootste (fraude) schandalen die ooit aan het licht kwamen. Schandalen met een onthutsend beeld van bestuurders die het in hun gestelde vertrouwen ernstig hebben geschaad. Althans, die conclusie zou je zo maar kunnen trekken als je in de kerstbijlage bij het Financieel Dagblad het artikel met de titel ‘Voor vertrouwen is moed nodig’ van Heiko Jessayan leest. Dat komt niet zozeer door de vermelding van de grote schandalen rond de FIFA, Volkswagen en Imtech, of door de verwijzing naar het recente onderzoeksrapport van de Universiteit van Portsmouth en het adviesbureau PKF waar de economische schade als gevolg van fraude wereldwijd conservatief wordt geschat op €13.500miljard (!). Interessant is zijn analyse van de problematiek die Jessayan zoekt in de filosofie. Hij stelt vast dat onze “veelgeroemde open samenlevingen worden opgetuigd met toezichthouders, ‘risk & compliance’-regelingen en vertrouwenspersonen” waarin de ene helft van de bevolking de andere controleert, omdat we elkaar niet echt (meer) vertrouwen, zonder dat dit echt lijkt te helpen, gezien alle gebeurtenissen in 2015. Met verwijzing naar de filosofen Erno Eskens en René Descartes stelt hij dat de enorme vlucht van de natuurwetenschappen, de industriële revolutie en onze welvaart een bijproduct hadden, namelijk een gecorrumpeerd en ontzield mens- en wereldbeeld: mensen zijn machines geworden. Volgens Jessayan is voor vertrouwen moed nodig. Vertrouwen laat zich niet beschrijven in een contract of koopovereenkomst. Iemand je vertrouwen schenken is een intiem, precair en belangeloos proces, zonder enig voorbehoud. Je laat de controle los en geeft je bloot. Je levert je aan iemand uit en je maakt je kwetsbaar. Van ‘untouchables’ worden we ‘touchables’. Maar aanraken en aangeraakt worden vinden we eng. En toch gaat het IFFC met vol vertrouwen door met het uitvoeren van zijn missie: samen met al zijn participanten op een vernieuwende manier werken aan een betere preventie en bestrijding van financieel-economische criminaliteit.”
En of 2015 er echt uitspringt is maar de vraag. Kijk maar eens naar wat er de eerste weken van 2016 in het nieuws is gekomen over fraude en corruptie, het gaat maar door.