In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober vergelijken we de standpunten van de acht grootste partijen (volgens de peilingen) op het gebied van compliance. In deze serie kijken we uitsluitend naar de officiële verkiezingsprogramma’s van de partijen; eerdere uitlatingen of coalitieakkoorden blijven buiten beschouwing. De verkiezingsprogramma’s van GroenLinks-PvdA en de VVD laten grote verschillen zien op thema’s als regeldruk en duurzaamheid, maar ook opvallende overeenkomsten in de strijd tegen criminaliteit en ondermijning. Hieronder een overzicht van de standpunten.
Witwasbestrijding en financiële criminaliteit
Beide partijen willen steviger optreden tegen witwassen. GroenLinks-PvdA richt zich daarbij vooral op het versterken van toezichthouders, het uitbreiden van de capaciteit bij de FIU en het harder aanpakken van belastingontwijking door bedrijven en vermogenden. De VVD kiest voor de landelijke invoering van de “patseraanpak” en wil fraudeurs in sectoren als de zorg en migratie harder straffen. Ook pleit de partij voor betere informatiedeling tussen publieke en private instanties.
Ondermijning
Bij het thema ondermijning delen partijen de analyse dat de democratische rechtsstaat onder druk staat. GroenLinks-PvdA wil investeren in recherchecapaciteit en zet in op samenwerking en een nieuw nationaal expertisecentrum voor desinformatie. De VVD kiest voor repressieve maatregelen, zoals het uitbreiden van de kroongetuigenregeling en het verbieden van terroristische en radicale organisaties. Daarnaast wil de partij buitenlandse beïnvloeding via religieuze instellingen en financiering tegengaan.
Corruptie
Op het terrein van corruptiebestrijding lopen de prioriteiten uiteen. GroenLinks-PvdA richt zich op Europa en wil stevige regels om corruptie en schimmige lobby’s tegen te gaan, evenals verdragen met productielanden om drugscriminaliteit bij de bron aan te pakken. De VVD richt de blik juist op het Koninkrijk, en wil goed bestuur afdwingen op de BES-eilanden en in Aruba, Curaçao en Sint-Maarten. Ook in Brussel wil de partij voorkomen dat EU-geld naar corrupte doelen vloeit.
Regeldruk bij bedrijven
Hier komt de grootste tegenstelling naar voren. GroenLinks-PvdA kiest voor extra regels en strenger toezicht, met nadruk op duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen. Bedrijven die overtreden, kunnen rekenen op hardere handhaving. De VVD gaat de andere kant op en pleit voor een “radicale vermindering” van regeldruk. Niet alleen wil de partij nationale CO2-heffingen schrappen, ook bepleit ze versoepeling van Europese regelgeving, automatische goedkeuring van vergunningsaanvragen bij te lange wachttijden én een 25 procent daling van bureaucratie binnen vijf jaar.
Cybersecurity en AI
Zowel GroenLinks-PvdA als VVD zien kunstmatige intelligentie als een cruciaal thema, maar leggen verschillende accenten. GroenLinks-PvdA wil riskante toepassingen zoals gezichtsherkenning verbieden en investeren in Europese digitale infrastructuur, met strenge waarborgen rond privacy en transparantie. De VVD ziet AI vooral als motor voor economische groei en wil regels die innovatie kunnen afremmen versoepelen. Tegelijk zet de partij stevig in op cybersecurity, met meer bevoegdheden voor inlichtingendiensten en zwaardere straffen voor cybercriminelen.
Duurzaamheidsverslaggeving
Ook in de discussie rond rapportageverplichtingen voor bedrijven staan de partijen lijnrecht tegenover elkaar. GroenLinks-PvdA wil bindende klimaatplannen opleggen met boetes bij niet-naleving en benadrukt de plicht tot maatschappelijk verantwoord ondernemen. De VVD daarentegen vindt de Europese richtlijnen (CSRD en CSDDD) te zwaar en wil die juist versoepelen om de concurrentiepositie van bedrijven te beschermen.
Conclusie
Waar GroenLinks-PvdA inzet op strengere regels, transparantie en versterking van toezicht, verkiest de VVD deregulering en lastenverlichting. Op dossiers als witwasbestrijding en ondermijning vinden de partijen elkaar echter in de wens tot hardere aanpak, al verschillen de accenten duidelijk: de ene partij zoekt versterking van het collectieve instrumentarium, de andere kiest voor repressie en minder bureaucratie.
Dit artikel is (deels) tot stand gekomen met behulp van AI, op basis van [GroenLinks-PvdA: Een nieuwe start voor Nederland en VVD: Sterker uit de storm].
