Een groots opgezet internationaal onderzoek onder de naam Operatie Chargeback heeft een omvangrijk fraude- en witwasnetwerk blootgelegd dat jarenlang misbruik maakte van gestolen creditcardgegevens uit 193 landen. In een gecoördineerde actie op 4 november 2025 doorzocht een team van honderden opsporingsmedewerkers meer dan 60 locaties in tien landen, waaronder Duitsland, Nederland, Spanje en de Verenigde Staten. Daarbij werden 18 verdachten aangehouden, inclusief leidinggevenden en compliance medewerkers van vier Duitse betaaldienstverleners.
De fraudeurs werkten geraffineerd door circa 4,3 miljoen gestolen creditcardgegevens te gebruiken voor het afsluiten van meer dan 19 miljoen valse online abonnementen via circa 2.000 nepwebsites. De sites – gepresenteerd als streaming-, dating- of entertainmentdiensten – waren enkel bedoeld om periodiek kleine bedragen van slachtoffers af te schrijven (veelal onder de €50). Door vage omschrijvingen en het vermijden van zoekmachine-indexering bleven deze betalingen vaak lang onopgemerkt. De Duitse politie schat de daadwerkelijk geïncasseerde schade op ruim €300 miljoen; mislukte pogingen zouden zelfs €750 miljoen bedragen.
Infiltratie en misbruik van betaaldienstverleners
Een sleutelrol in de fraude was voor de betrokken payment service providers (PSP’s) weggelegd. Fraudeurs lukte het om vier grote Duitse PSP’s te infiltreren met behulp van interne handlangers, waaronder managers en compliance-functionarissen. Met speciale software en gecompromitteerde medewerkers konden ze controles omzeilen en ongeautoriseerde transacties laten verwerken. Dit wijst op ernstige kwetsbaarheid in de sector – een rode draad sinds het Wirecard-schandaal in 2020.
Complex witwasnetwerk
De illegaal verkregen tegoeden werden vervolgens via ruim 500 schijnbedrijven – voornamelijk brievenbusfirma’s in het VK en Cyprus – door een wirwar van bankrekeningen gesluisd. Elke stap in het witwasproces maakte het moeilijker om het geldspoor te volgen en bemoeilijkte het terugvorderen via chargebacks. Pas na jarenlang forensisch financieel onderzoek konden autoriteiten de omvang en structuur van het netwerk onthullen.
Rol van toezichthouders en wereldwijde samenwerking
Het onderzoek is een schoolvoorbeeld van “follow the money”: de Financial Intelligence Unit (FIU) in Duitsland signaleerde patronen in ongebruikelijke transacties en bracht die onder de aandacht van BaFin en justitie. BaFin greep vanaf 2021 stevig in bij betrokken PSP’s door bedrijfsbeperkingen en tijdelijke verboden op te leggen – wat effectief leidde tot het stopzetten van de frauduleuze activiteiten. Diverse internationale instanties, waaronder Europol, Eurojust en de FBI, droegen bij met rechtshulpverzoeken, data-analyse en operationele coördinatie.
Sectorbrede gevolgen
De zaak toont aan hoe kwetsbaar betaalbedrijven zijn voor interne infiltratie en hoe belangrijk internationale samenwerking is om grensoverschrijdende fraude te bestrijden. Toezichthouders werken aan strengere screeningsmaatregelen, realtime monitoring en betere informatie-uitwisseling. Consumentenorganisaties verwachten dat alsnog veel gedupeerden zich zullen melden, terwijl banken in Duitsland sinds oktober 2025 verplicht zijn naam-nummer-controles uit te voeren bij overboekingen om fraude te beperken.
Volgens de Duitse FIU-directeur bevestigt deze zaak de effectiviteit van samenwerking tussen data-analyse en strafvervolging. Europol roemt de gezamenlijke aanpak, waarmee een crimineel netwerk dat gedurende jaren honderden miljoenen euro’s wist weg te sluizen, is ontmanteld. Juridische vervolging volgt zowel voor individuele verdachten als mogelijk betrokken bedrijven, afhankelijk van de mate van medeplichtigheid.
Bron: AMLC
