De EU-lidstaten en het Europees Parlement hebben een voorlopig politiek akkoord bereikt over strengere regels voor de screening van buitenlandse directe investeringen (FDI) in de Unie. Het vernieuwde kader moet Europa beter beschermen tegen risico’s voor veiligheid en openbare orde, terwijl de deur voor buitenlandse investeringen open blijft.
Voorheen konden lidstaten vrijwillig een screeningsmechanisme instellen; voortaan wordt dit verplicht. Beslissingen over individuele investeringen blijven bij de lidstaat waar de investering plaatsvindt, maar er komt meer transparantie over hoe opmerkingen van andere lidstaten en de Europese Commissie worden meegewogen.
Het akkoord breidt ook het toezicht uit naar investeringen binnen de EU waarvan de uiteindelijke eigenaar in een derde land is gevestigd. Dit moet het lastiger maken om via EU-dochterbedrijven investeringen te omzeilen.
Focus op kritieke sectoren
Lidstaten moeten investeringen screenen in een duidelijk afgebakende groep gevoelige sectoren, waaronder defensie, dual-use-goederen, halfgeleiders, quantumtechnologie en bepaalde AI-toepassingen. Ook kritieke infrastructuur zoals energie, digitale netwerken, transport, verkiezingssystemen en systeemrelevante financiële instellingen valt onder de minimale scope.
Volgens de Commissie maakt het aangescherpte raamwerk de investeringsscreening robuuster, coherenter en strategischer. Het moet voorkomen dat strategische technologieën en infrastructuur onder invloed van risicovolle buitenlandse actoren komen, als onderdeel van de bredere EU-agenda voor economische veiligheid.
Procedurele vernieuwingen
De verordening introduceert geharmoniseerde termijnen, met een eerste beoordelingsfase van 45 dagen, waarin de meeste transacties zonder veiligheidsrisico goedgekeurd kunnen worden. Lidstaten krijgen bovendien de bevoegdheid om niet-gemelde transacties achteraf alsnog te screenen.
De samenwerking tussen lidstaten en de Commissie wordt versterkt via een verbeterd samenwerkingsmechanisme, een gedeelde EU-database over eerdere meldingen en, indien ten minste negen lidstaten dit vragen, een optioneel EU-portaal voor elektronische indiening van transacties.
Volgende stappen en inwerkingtreding
Het politieke akkoord moet nu formeel worden bevestigd door zowel de Raad als het Parlement voordat de verordening kan worden vastgesteld. De nieuwe regels gaan naar verwachting 18 maanden na inwerkingtreding gelden, zodat bedrijven tijd hebben hun investerings- en meldingsprocessen aan te passen.
