Dit is de eerste editie van onze verkiezingsspecial. In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober vergelijken we de standpunten van de acht grootste partijen (volgens de peilingen) op het gebied van compliance. In deze serie kijken we uitsluitend naar de officiële verkiezingsprogramma’s van de partijen; eerdere uitlatingen of coalitieakkoorden blijven buiten beschouwing.
In deze eerste special staan het CDA (Bouwen op vertrouwen) en de PVV (Dit is uw land) centraal. Beide partijen zetten stevig in op de bestrijding van witwassen, financiële criminaliteit en ondermijning, maar verschillen duidelijk in hun aanpak – vooral rond compliance, digitalisering en duurzaamheid. Zowel CDA als PVV willen zorgfraude krachtig bestrijden, crimineel vermogen afpakken en georganiseerde misdaad terugdringen. Ook fraude met sociale voorzieningen krijgt nadrukkelijke aandacht.
CDA: systemische compliance-aanpak met Deltaplan
Het CDA kiest voor een brede compliance-benadering en presenteert hiervoor een Deltaplan tegen ondermijning. Dit plan combineert repressie met preventie en sectorspecifieke maatregelen. Risicosectoren zoals makelaardij, advocatuur, notariaat, festivals en transport worden expliciet genoemd, met strengere controles en betere informatie-uitwisseling tussen toezichthouders.
Daarnaast pleit het CDA voor:
-
een heldere anti-corruptiewet en verplichte trainingen bij gemeenten;
-
meer transparantie in aanbestedingen en versterkte klokkenluidersbescherming;
-
een meldplicht voor buitenlandse giften aan stichtingen en moskeeën;
-
structurele analyse van de jaarlijkse “tax gap”;
-
aanscherping van de zorgplicht voor gokbedrijven.
Het Deltaplan koppelt criminaliteitsbestrijding ook aan maatschappelijke weerbaarheid, met preventiecampagnes (“Jouw lijntje, zijn liquidatie”) en laagdrempelig melden van verdachte signalen.
PVV: hardere straffen en nationale soevereiniteit
De PVV kiest vooral voor een repressieve koers: hogere straffen, meer gevangeniscapaciteit en een “patseraanpak” om crimineel vermogen en uitkeringsfraudeurs aan te pakken. Waar het CDA inzet op Europese samenwerking bij arbeidsmigratie en desinformatie, wil de PVV juist afstand nemen van Brussel, verdragen opzeggen en grenzen met militaire inzet bewaken.
Digitale wereld en duurzaamheid
Op cybersecurity en AI stelt het CDA een uitgebreid pakket voor: digitale rechten wettelijk verankeren, platforms die regels overtreden bestraffen, investeren in Europese cloud en chips, en een AI-commissaris aanstellen. De PVV blijft hier vaag, met enkel een verwijzing naar AI in de zorg.
Op het gebied van duurzaamheidsverslaggeving steunt het CDA de Europese ESG- en CSRD-richtlijnen. Het ziet maatschappelijk verantwoord ondernemen als norm en wil een gelijk speelveld in Europa. De PVV verwerpt klimaat- en duurzaamheidsbeleid volledig en daarmee ook de onderliggende rapportageverplichtingen.
Conclusie
Beide partijen willen criminaliteit krachtig bestrijden, maar hun filosofie verschilt fundamenteel. Het CDA kiest voor een systemische, compliance-gedreven en Europese benadering, met nadruk op toezicht, sectorregels en duurzaamheid. De PVV zet in op harde repressie en nationale soevereiniteit, met minder aandacht voor compliance en internationale samenwerking.
