De internationale waakhond die normen opstelt en toezicht houdt op maatregelen tegen witwassen, terrorismefinanciering en andere financiële misdrijven, de Financial Action Task Force (FATF) wijst in een nieuw rapport op ernstige en veranderende risico’s rond de financiering van terrorisme. Ook waarschuwt het rapport voor tekortkomingen in het vermogen van landen om trends in terrorismefinanciering (TF) volledig te begrijpen en daar effectief op te reageren.
Het rapport, Comprehensive Update on Terrorist Financing Risks, laat zien dat terroristen nog steeds het internationale financiële systeem weten te misbruiken om hun activiteiten te ondersteunen en aanslagen uit te voeren. Omdat de methoden van TF verschillen per situatie en context, benadrukt het rapport hoe flexibel terroristen zich aanpassen, wat het belang onderstreept van risicogebaseerde maatregelen tegen terrorismefinanciering.
Hoewel veel landen belangrijke stappen hebben gezet, blijkt uit het rapport dat 69% van de landen die door de FATF en haar wereldwijde netwerk zijn beoordeeld, aanzienlijke of structurele tekortkomingen vertonen bij het effectief onderzoeken, vervolgen en veroordelen van TF-zaken.
Het rapport benadrukt dat als publieke en private sectoren hun technische naleving en effectiviteit niet snel verbeteren, terrorismefinanciering mogelijk blijft via bestaande kwetsbaarheden.
FATF-voorzitter Elisa de Anda Madrazo zei: “This continued abuse of the financial system poses a serious threat to global security and undermines international peace. Countries around the world must use the intelligence in this report to build a stronger picture of the threats they face and harness the tools available through the FATF Global Network to strengthen international cooperation and intelligence sharing.”
Het rapport bevat casestudy’s die meer dan tien jaar beslaan en biedt daarmee een breed overzicht van de factoren die van invloed zijn op TF-risico’s. Het rapport is tot stand gekomen op basis van bijdragen van meer dan 80 landen binnen het FATF-netwerk, uitgebreid onderzoek en meer dan 840 inzendingen vanuit de private sector, academische wereld en denktanks.
Het rapport beschrijft de huidige en veranderende methoden die terroristische organisaties en individuen gebruiken om geld en middelen te verkrijgen, verplaatsen, opslaan en besteden. Deze methoden omvatten onder meer contant geldtransport, hawala-netwerken en vergelijkbare diensten, geldtransferservices, online betaaloplossingen, reguliere financiële instellingen, digitale platforms (zoals sociale media en crowdfunding), virtuele activa (Virtual Assets), en misbruik van rechtspersonen zoals lege vennootschappen, trusts en non-profitorganisaties.
Veranderende risico’s in terrorismefinanciering
Op basis van wereldwijde bijdragen identificeert het rapport belangrijke trends in hoe TF zich het afgelopen decennium heeft ontwikkeld, waaronder:
- Een duidelijke toename van het gecombineerd gebruik van verschillende financieringsmethoden en het toepassen van digitale technologieën naast traditionele technieken, wat leidt tot extra complexiteit in TF-activiteiten.
- Meer decentralisatie, waarbij regionale financiële netwerken en zelfgefinancierde cellen een grotere rol spelen, zich aanpassen aan lokale omstandigheden en verschillende inkomstenbronnen benutten — van criminele opbrengsten tot zakelijke investeringen.
- Een groeiende dreiging van individuen die alleen opereren — vaak jongeren — die gebruik maken van microfinanciering via legale bronnen, kleine criminaliteit, en technologiegedreven methoden zoals gamen en sociale media.
- Moeilijkheden bij het volgen van geldstromen bij terroristische aanslagen met een etnische, raciale of politieke motivatie, door onder meer inconsistente verboden en de kleinschaligheid van de financiële activiteiten.
- Overlap tussen terrorismefinanciering en georganiseerde misdaad.
- In gebieden met toenemende instabiliteit en conflict worden terroristische groeperingen actiever in gewapende strijd, en passen ze hun financieringsmethoden aan de crisissituatie aan.
In conflictgebieden speelt humanitaire hulp een essentiële rol. Het rapport waarschuwt voor het risico dat deze hulp wordt misbruikt voor terrorismefinanciering en benadrukt het belang van proportionele, risicogebaseerde maatregelen om de humanitaire sector te beschermen en de activiteiten van non-profitorganisaties veilig te stellen in overeenstemming met het internationaal recht.
Versterken van de mondiale aanpak
Om landen te ondersteunen bij deze uitdagingen, doet het rapport aanbevelingen om de inspanningen binnen het mondiale FATF-netwerk te versterken, zoals betere internationale samenwerking en doelgerichte publiek-private partnerschappen.
Ook bevat het rapport praktische risicokenmerken die overheden, financiële instellingen en andere betrokken partijen kunnen helpen bij het opsporen en tegengaan van TF, bijvoorbeeld via betalingspatronen, reisgedrag of activiteit op sociale media.
Het rapport werd opgesteld met steun van de United Nations Counter-Terrorism Executive Directorate (UN CTED) en Frankrijk als projectcoördinatoren. Toetsing aan VN-resoluties over de financiering van terrorisme vormt sinds 2001 een kernonderdeel van het mandaat van het VN-antiterreurcomité, en is een belangrijk aandachtsgebied voor UN CTED. Jaarlijks publiceert UN CTED samenvattingen over tekortkomingen in de uitvoering van deze resoluties. De meest recente Thematic Summary Assessment of Gaps wees op gebrekkige nationale vervolging van TF-zaken.
Omdat terrorismefinanciering wereldwijd een ernstig probleem blijft, organiseert de FATF op dinsdag 22 juli 2025 een webinar om alle betrokkenen te helpen de in dit rapport gesignaleerde risico’s beter te begrijpen en aan te pakken.
Noot:
Het rapport verwijst naar terroristische organisaties die zijn aangewezen door de VN-Veiligheidsraad of door regionale en nationale sanctieregimes op basis van resoluties 1373 (2001) en 2462 (2019), met als doel het bevriezen van tegoeden. Het vermelden van een organisatie in het rapport betekent niet dat de Verenigde Naties nationale of regionale aanwijzingen erkennen. Staten blijven zelf verantwoordelijk voor hun besluit om dergelijke lijsten wel of niet in hun nationale wetgeving op te nemen, volgens hun eigen criteria en kaders.
