Minisymposium: Waar staat Nederland rechtsstaat in 2023?

Op 8 februari 2023 houdt het initiatief Rechtsstaat Nederland haar tweede minisymposium online, met als titel “Waar staat Nederland rechtsstaat in 2023?” De organisatie heeft een burger, met name Paula Bouwer, twee ambtenaren, te weten Sandra Palmen en Malu Hertzdahl, en een wetenschapper, Arnt Mein bereid gevonden om hierover iets te vertellen. Het initiatief is in 2021 begonnen met een uitnodiging van een grote groep wetenschappers, professionals en burgers om het gesprek aan te gaan over oplossingen voor rechtsstatelijke problemen die werken. Er zijn sinds de toeslagenaffaire veel initiatieven ontplooid om de rechtsstaat te verbeteren, maar zij hebben met de compliance sector gemeen dat zij zeer complexe vraagstukken, ‘platslaan’. Terwijl men daarbij voorbijgaat aan de simpele vraag: als het zo eenvoudig was, waarom is de wereld dan geen integer, rechtsstatelijk paradijs? En waarom kampt Nederland nog steeds met de toeslagenaffaire en racisme in ministeries? Het online minisymposium is op 8 februari vanaf 09.30 uur en u kunt zich kosteloos aanmelden via deze link.

Paula Bouwer gaat vertellen over haar ervaringen als ondernemer met de gemeentelijke overheid. Zonder reden werd zij gepest en zwartgemaakt, wat resulteerde in een onnodige jarenlange schadeprocedure. Hoewel zij door de Raad van State in het gelijk werd gesteld, veranderde er niets aan het ambtelijke gedrag – integendeel. Bijkomend gevolg van de pesterijen is dat de Gemeente en de hele overheid haar op zwarte lijsten heeft gezet. Met veel gevolgen, zowel privé als zakelijk. Sinds 2021 is zij erkend als gedupeerde van de Belastingdienst en heeft zij de bevestiging ontvangen dat zij op de FSV-lijsten terecht is gekomen. En er nog steeds op staat!

Sandra Palmen gaat het hebben over wat men kan en mag verwachten van een overheid in een democratische rechtsstaat. Waaruit bestaat de bescherming van rechten en zijn die ook zichtbaar in de praktijk? Wat is hierin de positie van de ambtenaar en het belang van zijn/haar vakkennis? Hoeveel ruimte heeft deze tussen het uitvoeren van de wet en het toepassen van het recht en hoe belangrijk zijn de signalen uit de praktijk? Sandra bespreekt daarbij ook haar ervaringen tijdens het Parlementaire Onderzoek Kinderopvangtoeslagenaffaire.

Malu Hertzdahl zal de uitwerking van het rapport van de commissie Vonk over de menselijke maat Sociaal Domein in de gemeente Enschede met u doornemen. Het project heet Open Enschede.

Arnt Mein zal ingaan op veranderende verwachtingen ten aanzien van de manier waarop overheidsjuristen hun functie vervullen (van ‘moeilijk doener’ naar ‘mogelijk maker’) en hoe overheidsjuristen daar mee omgaan.

Daarom moeten we het hebben over macht. Mensen die hierdoor worden aangetrokken of erin terechtkomen, horen behoorlijk vaak tot de duistere driehoek. En hebben mensen eenmaal macht, dan worden zij er niet rechtsstatelijker op. Aan de hand van drie bestuursrechtelijke artikelen bespreekt Caroline Raat in deze longread wat er mis is met de aangedragen oplossingen: ze werken niet, en soms zelfs toxisch. Willen we iets veranderen, dan moeten oplossingen volgens haar daarop zijn gericht: Power to Integrity!