Professor Hans Nelen over klokkenluiders

19 april 2018

Hans Nelen is hoogleraar Criminologie aan de Universiteit van Maastricht en is een van de panelleden in de ochtend bij de Dag van de Fraudeonderzoeker op 26 april aanstaande in de Fokker Treminal in Den Haag. Het IFFC sprak met hem in aanloop naar 26 april. Nelen doet voornamelijk onderzoek naar financieel-economische en georganiseerde criminaliteit. Hij is daarnaast voorzitter van CIROC, een internationaal criminologisch kenniscentrum op het gebied van de georganiseerde misdaad en de bestrijding ervan.
Tijdens één van zijn recente publicaties vroeg Nelen zich af waarom we zo in de ban zijn geraakt van klokkenluiders. Nelen: “Het is enerzijds belangrijk om de muren van stilzwijgen te doorbreken, maar er zitten ook grenzen aan. We moeten niet doorschieten. In Amerika proberen ze klokken luiden aantrekkelijk te maken door een financiële vergoeding te geven aan degenen die melden. Moeten we in Nederland ook het melden geldelijk gaan belonen? We zijn bereid ver te gaan om mensen aan het praten te krijgen. We verwachten veel van klokkenluiders. Zijn onze verwachtingen wel realistisch? Gaan de juiste mensen, dat wil zeggen de mensen die echt iets weten over mogelijke malversaties, ook daadwerkelijk klokken luiden? Mijns inziens is het goed om de drempel voor mensen om te gaan melden zo laag mogelijk te maken. Je moet er dan wel rekening mee houden dat zich ook mensen gaan aandienen die het systeem gaan misbruiken. Het probleem is echter niet alleen dat het juridisch goed geregeld moet zijn voor klokkenluiders, maar dat zij veel barricades over moeten om te gaan melden, omdat ze werkzaam zijn in een branche die hen aan het hart ligt. Ook hebben zij op hun werk een sociaal netwerk opgebouwd. Het is moeilijk om dit alles op te geven en een melding te gaan maken, want na een melding wil deze omgeving niets meer met jou te maken hebben. Klokken luiden heeft zijn consequenties en keerzijden.”
Huis voor Klokkenluiders
In Nederland is Het Huis voor Klokkenluiders een feit en biedt in principe een luisterend oor en bescherming voor de melders. Maar daarnaast brengt het Huis voor Klokkenluiders ook advies uit. Het helpt mensen, maar wil ook op een objectieve manier onderzoeken wat er aan de hand is. Hier ontstaat een twee splitsing volgens Nelen. “Als je namelijk objectief een klacht wil bekijken, betekent dit niet dat je alleen gaat varen op datgene wat de melder je heeft verteld. Zodra een melding is binnengekomen, zal het Huis voor Klokkenluiders onderzoek moeten gaan doen bij een organisatie. Tegelijkertijd advies geven, hulp verlenen en onderzoek doen is lastig.”
Volgens Nelen wordt het gros van wat gemeld wordt om allerlei redenen niet in behandeling genomen. Voor wat betreft de aanpak laat hij zich al volgt uit: “Ik denk dat het van belang is om het gedrag van organisaties onder de loep te nemen. Wetenschappelijk onderzoek kan helpen om meer inzicht te genereren in onderliggende fenomenen. Daarnaast is het van belang om risicoanalyses te maken op het gebied van kwetsbaarheid van bedrijven. De publieke en private sector kunnen elkaar wijzen op elkaars kwetsbaarheden. Wat zijn slimme manieren om fraude te bestrijden? Bijeenkomsten als de Dag van de Fraudeonderzoeker zijn nuttig om hierover kennis met elkaar te delen.”

Plaats uw reactie

Your email address will not be published. Required fields are marked *